آیا خودروهای آینده در بازار ایران “وای فای” خواهند داشت؟ بررسی روند جهانی و چالش‌های داخلی

با نگاهی به تحولات اخیر صنعت خودرو و روند جهانی تولید خودروهای متصل، پاسخ کوتاه این است: بله

خودروهای آینده در بازار ایران نیز به احتمال زیاد به وای‌فای مجهز خواهند شد اما این مسیر وابسته به توسعه زیرساخت‌های ارتباطی داخلی، حمایت قانونی و همکاری میان خودروسازان و شرکت‌های فناوری است. ورود این تکنولوژی به بازار ایران اجتناب‌ناپذیر است، اما سرعت آن به چالش‌های فنی و نهادی بستگی دارد.

روند جهانی: خودروهای متصل به اینترنت به یک استاندارد تبدیل می‌شوند!

طبق گزارش سال 2023 موسسه McKinsey & Company، بیش از 95٪ خودروهای جدید تولیدشده در کشورهای توسعه‌یافته تا سال 2030 به قابلیت اتصال دائمی اینترنت (از جمله وای‌فای، LTE و 5G) مجهز خواهند شد. این خودروها نه‌تنها برای سرگرمی و ناوبری از اینترنت استفاده می‌کنند، بلکه برای دریافت به‌روزرسانی نرم‌افزاری، تحلیل داده‌های ترافیکی و حتی کنترل از راه دور نیز به اتصال پایدار نیاز دارند.

شرکت‌هایی مانند Tesla، BMW و Mercedes-Benz هم‌اکنون خودروهای خود را با اینترنت داخلی (Hotspot Wi-Fi) به بازار عرضه می‌کنند و به کاربران اجازه می‌دهند تا دستگاه‌های خود را مستقیماً به خودرو متصل کنند. این ویژگی دیگر یک امکان لوکس نیست، بلکه جزئی از استاندارد طراحی خودروهای هوشمند مدرن است.

ایران در چه مرحله‌ای است؟ مروری بر وضعیت فعلی بازار خودرو

بازار خودرو در ایران با چالش‌هایی مانند محدودیت واردات، وابستگی به مونتاژ و عدم دسترسی به تکنولوژی‌های روز مواجه است. اگرچه در برخی مدل‌های وارداتی مانند کیا K5 یا هیوندای سوناتا نسل جدید امکاناتی نظیر Android Auto و Apple CarPlay با پشتیبانی از اتصال وای‌فای دیده می‌شود اما در تولیدات داخلی هنوز اثری از سیستم‌های اتصال دائم به اینترنت وجود ندارد و همچنان مشکلات معمولی مانند ECU یا قطعات مکانیکی معظل بزرگی برای خودروسازان است.

در این میان، برنامه‌هایی نظیر توسعه پلتفرم خودروهای برقی داخلی توسط شرکت‌هایی مانند ایران‌خودرو و سایپا در حال بررسی است اما طبق گزارش منتشر شده در سال 1402 از سوی مرکز تحقیقات خودرویی وزارت صمت، هیچ کدام هنوز به مرحله بهره‌برداری نهایی نرسیده‌اند.

نقش زیرساخت اینترنت در توسعه خودروهای دارای وای‌فای

اتصال خودرو به وای‌فای نیازمند زیرساخت ارتباطی پیشرفته‌ای مانند شبکه‌های 5G یا فیبر نوری است. بدون وجود این زیرساخت‌ها، اتصال پایدار و سریع در حرکت امکان‌پذیر نیست. کشورهای پیشرو در این حوزه، ابتدا با توسعه پوشش فیبر نوری در سراسر کشور، بستر انتقال داده‌ی مورد نیاز را فراهم کرده‌اند.

در ایران نیز، توسعه زیرساخت‌های ارتباطی با شتاب بیشتری پیگیری می‌شود. در اواسط مقاله، باید به این نکته اشاره کرد که مزایای اینترنت فیبر نوری نه‌تنها برای خانه‌ها و کسب‌وکارها، بلکه برای خودروهای آینده نیز حیاتی است. این نوع اینترنت با ارائه پهنای باند بالا و تاخیر بسیار کم، امکان انتقال داده‌ی سریع، به‌روزرسانی لحظه‌ای نقشه‌ها و دستیارهای رانندگی را فراهم می‌کند.

قوانین، چالش‌های حقوقی و نیاز به تنظیم مقررات جدید

یکی از موانع جدی در راه ورود خودروهای متصل به بازار ایران، نبود چارچوب قانونی مشخص برای ذخیره و انتقال داده‌های تولیدشده توسط این خودروهاست. بسیاری از داده‌های جمع‌آوری‌شده در خودروهای متصل، شامل اطلاعات مکانی، عادات رانندگی و حتی وضعیت فنی خودرو هستند. در نبود قوانین حمایت از حریم خصوصی و امنیت داده، این موضوع می‌تواند به مانعی برای همکاری شرکت‌های جهانی با بازار ایران تبدیل شود.

نقش اینترنت در مدیریت ناوبری، سرگرمی و امنیت خودرو

استفاده از اینترنت در خودرو تنها برای سرگرمی سرنشینان نیست. وای‌فای داخلی امکان استفاده از سرویس‌های موقعیت‌یابی لحظه‌ای، هشدارهای ترافیکی، دستیارهای صوتی پیشرفته، به‌روزرسانی نرم‌افزاری از راه دور و حتی دریافت اطلاعات تله‌متری فنی خودرو را فراهم می‌کند.

همچنین، شرکت‌های بزرگ خودروسازی در حال همکاری با پلتفرم‌های ابری نظیر Amazon AWS و Microsoft Azure هستند تا اطلاعات خودروها را در فضای ابری ذخیره و تحلیل کنند. این اطلاعات می‌تواند برای پیش‌بینی خرابی‌ها، افزایش ایمنی و کاهش مصرف سوخت مورد استفاده قرار گیرد.

بررسی اقتصادی: آیا خودروهای دارای وای‌فای مقرون‌به‌صرفه خواهند بود؟

بر اساس تحلیل بازار خودرو اروپا و آسیا توسط asurion ، اختلاف قیمت میان مدل‌های عادی و مدل‌های دارای اتصال اینترنت در محدوده ۸ تا ۱۲ درصد قیمت پایه خودرو است. به‌عبارت دیگر، افزودن امکان اتصال وای‌فای به خودرو هزینه زیادی برای تولیدکننده ایجاد نمی‌کند و در صورت توسعه‌ی انبوه، این تفاوت حتی کمتر هم می‌شود.

در ایران نیز، اگر زیرساخت‌های مخابراتی با سرعت مناسبی توسعه یابد، هزینه‌ اتصال خودروها به وای‌فای می‌تواند از طریق ارائه اشتراک‌های اینترنت مخصوص خودرو به‌صورت اقتصادی تأمین شود.

آیا خودروسازان داخلی آماده ورود به این فضا هستند؟

بررسی‌ها نشان می‌دهد که برخی خودروسازان داخلی برنامه‌هایی برای توسعه فناوری‌های متصل دارند، اما هنوز هیچ پروژه عملیاتی نشده است. شرکت ایران‌خودرو در سال 1401 اعلام کرد که پلتفرم iEV برای خودروهای برقی توسعه داده خواهد شد، اما تاکنون اطلاعاتی درباره ادغام اینترنت داخلی در این پلتفرم منتشر نشده است.

در نبود سرمایه‌گذاری و همکاری‌های بین‌المللی، مسیر پیشرفت کند خواهد بود.

جمع‌بندی تحلیلی و آینده‌پژوهی

سؤالات متداول

• آیا وای‌فای در خودرو برای همه کاربرد دارد؟
  بله، از سرگرمی سرنشینان گرفته تا دریافت اطلاعات جاده و پشتیبانی فنی، کاربردهای متعددی دارد.
• چه خودروهایی هم‌اکنون این قابلیت را دارند؟
  برخی مدل‌های لوکس وارداتی مانند BMW، Tesla و مرسدس بنز این قابلیت را ارائه می‌دهند.
• چرا ایران از این روند عقب مانده است؟
  مشکلات زیرساختی، محدودیت واردات فناوری، و خلأ قانونی از عوامل اصلی این تأخیر هستند.
• آیا ورود اینترنت فیبر نوری می‌تواند به این روند کمک کند؟
  قطعاً. توسعه اینترنت فیبر نوری یکی از پایه‌های کلیدی برای اتصال پایدار خودروها در آینده است.